Bestuurlijke samenvatting

De grootste afwijking wordt veroorzaakt door de inkomstenregelingen waarbij er minder kosten zijn gemaakt en ook de inkomsten vanuit de gebundelde BUIG uitkering hoger zijn. Daarnaast zijn er ook werkzaamheden en projecten die nog niet in 2024 uitgevoerd of afgerond konden worden. Bij de wettelijk bepaalde open-einde regelingen zien we een nadeel op de jeugdzorg waarbij de tendens van stijgende kosten zich nog verder doorzet ondanks het realiseren van de eerste besparingen vanuit het actieplan Jeugdzorg. Ten slotte is zijn er ook voordelen door een hogere algemene uitkering vanuit het Rijk na de verwerking van de december circulaire en zijn er minder financieringskosten doordat er geen aanvullende leningen zijn aangetrokken in 2024. De grootste afwijkingen (voor- en nadelen) zijn in de onderstaande tabel opgenomen.

Bedragen x € 1

Inkomensregelingen € 4.280.000 (voordeel)
Belangrijkste oorzaak van het grote voordeel bij de inkomensregelingen is de hogere rijksuitkering BUIG. Gemeenten ontvangen van het Rijk een gebundelde uitkering (BUIG) voor het bekostigen van de uitkeringen in het kader van de Participatiewet, IOAW, IOAZ en Bbz 2004 (levensonderhoud startende ondernemers) en voor de inzet van loonkostensubsidie. Het voordeel ten opzichte van het geraamde budget bedraagt € 1,4 miljoen. Bij de beschikking van de BUIG die eind 2024 bekend is geworden is het macrobudget naar boven bijgesteld en is het verdeelmodel opnieuw geüpdatet. Ook is de gemeente Leidschendam-Voorburg geen nadeelgemeente meer in 2024. Beide hebben een positief effect op de hoogte van de uitkering die we over 2024 ontvangen.
Daarnaast is een bedrag van € 384.000 ontvangen in het kader van de Vangnetregeling over het tekort op de BUIG in 2023. Omdat onzeker was of de aanvraag voor deze regeling toegekend zou worden was deze opbrengst nog niet begroot.
Aan de uitgavenkant zijn er ook diverse voordelen, namelijk:

• Uitkeringen Participatiewet, IOAW, IOAZ en Bbz (€ 968.000 voordeel). In tegenstelling tot landelijke ontwikkelingen was er binnen de gemeente Leidschendam-Voorburg een daling van het aantal uitkeringsgerechtigden. Daarnaast was de invulling van het aantal statushouders lager dan verwacht.
• Curatieve schuldhulpverlening (€ 253.000 voordeel). Niet alle middelen konden worden ingezet in 2024. Het nieuwe beleid Schuldhulpverlening is meer gericht op preventie, voorlichting en nauwe samenwerking met diverse maatschappelijke partners zodat wel alle budgetten vanaf 2025 benut kunnen worden.
• Kwijtscheldingen (€ 269.000 voordeel) In 2024 is er minder kwijtschelding verleend dan begroot. Dit is het gevolg van de geldende landelijke regelgeving, waardoor een groter aantal inwoners slechts in aanmerking kwam voor gedeeltelijke kwijtschelding in plaats van volledige kwijtschelding.

• Minimabeleid (€ 756.000 voordeel). In 2024 was nog sprake van het oude Minimabeleid, wat minder toegankelijk was dan het nieuwe beleid dat vanaf 2025 gefaseerd ingevoerd gaat worden. Het niet benutte budget geeft des te meer aan dat het belangrijk is om het voor de doelgroep zo laagdrempelig mogelijk te maken wel gebruik te kunnen maken van de regelingen. Het nieuwe beleid gaat meer uit van vertrouwen (automatisch verstrekken) en vereenvoudigde aanvraag (digitalisering).  

Fasering activiteiten  € 3.192.000 (voordeel)
Een aantal geplande werkzaamheden heeft nog niet (volledig) kunnen plaatsvinden in 2024. Het betreft lopende projecten die vertraging hebben opgelopen of waarvan de uitvoering pas laat door het Rijk is aangekondigd. Enkele voorbeelden hiervan zijn het bodemonderzoek aan de Herenstraat, de aanleg van een parkeerterrein, de verbouwing van de Oude Bleijk voor tijdelijke onderwijshuisvesting en de kosten voor de huisvesting van Stadsbeheer. In de bijlage 'Nog te realiseren activiteiten 2024 in 2025' bij de jaarstukken vindt u een gedetailleerd overzicht van de overhevelingen van budgetten van 2024 naar 2025.

Financiering € 1.312.000 (voordeel)
In tegenstelling tot eerdere verwachtingen is er in 2024 geen beroep gedaan op de geld en kapitaalmarkt om bijvoorbeeld investeringen te financieren. Dit heeft ertoe geleid dat de rentelasten lager zijn uitgevallen, dan eerder was begroot (voordeel € 1.045.000). Daarnaast zijn er meer middelen aangehouden in de schatkist van het Rijk (het zogenoemde schatkistbankieren) dan waar eerder rekening mee was gehouden, is de realisatie van de kortlopende rente hoger uitgevallen (voordeel € 267.000).

Algemene uitkering gemeentefonds € 636.000 (voordeel)
Het positieve saldo over 2024 wordt voornamelijk verklaard door de effecten uit de decembercirculaire van 2024 (€ 534.000 voordelig). De gemeente Leidschendam-Voorburg heeft uitkeringen ontvangen voor bijvoorbeeld de compensatieregeling niet beoogde kosten jeugdzorg, de vangnetconstructie energietoelage en de meerkosten Oekraïne sociaal domein. Daarnaast heeft de gemeente een aanvullende uitkering ontvangen doordat een aantal maatstaven naar boven zijn bijgesteld. Dit heeft geleid tot een voordeel van € 636.000 voordelig.

Onderwijsbeleid € 559.000 (voordeel)
Hogere inkomsten vanuit de Specifieke uitkering Onderwijs Achterstanden Beleid levert een voordeel op van € 249.000. Daarnaast is door onderbezetting is niet het volledige budget uitgeven voor het Lokaal Onderwijs Beleid en ook het Onderwijs Achterstanden Beleid (€ 128.000 voordeel). Tevens is er een verschuiving van de uitgaven met het programma 5 (Cultuur) met de subsidietafel Basisvaardigheden en Talentontwikkelingen (€ 81.000 voordeel).

OZB niet-Woningen € 516.000 (voordeel)
De marktontwikkeling van niet-woningen is hoger uitgepakt dan voorzien. Om die reden is meer inkomsten gegenereerd voor de OZB niet-woningen.

Specifieke Uitkering voor niet beoogde zorgkosten Jeugdhulp € 440.000 (voordeel)
De gemeente heeft in 2024 een Specifieke Uitkering ontvangen voor niet beoogde zorgkosten Jeugdhulp van € 440.000. Ten tijde van de tweede tussentijdse rapportage nog niet bekend dat aanvraag voor deze specifieke uitkering gehonoreerd zou worden.

Riolering € 403.000 (voordeel)
Op basis van de gerealiseerde kosten in 2024 op het gebied van riolering vindt er een lagere storting plaats in de voorziening riool. Ook waren de begrote inkomsten voor rioolheffing te laag opgenomen in de begroting.

Toerekening Veiligheid € 402.000 (voordeel)
De personele lasten zijn lager uitgevallen doordat vacatures lastig te vervullen waren. Hierdoor is meer extern ingehuurd en zijn minder salariskosten toegerekend aan de taakvelden (€ 430.000 voordeel).

Civiele kunstwerken € 348.000 (voordeel)
In verband met de looptijd van een aanbestedingsproces voor planmatig onderhoud civiele kunstwerken is er later gestart met de uitvoering van het onderhoud. In 2024 is hierdoor minder werk uitgevoerd.

Toeslagenaffaire € 343.000 (voordeel)
De opbrengsten van de SPUK voor de Toeslagenaffaire zijn hoger dan geraamd, omdat een gedeelte van de salariskosten en kosten voor kwijtscheldingen gedeclareerd mocht worden. Hier was geen rekening mee gehouden in de begroting.

Toeristenbelasting € 317.000 (voordeel)
De opbrengsten voor toeristenbelasting zijn in 2024 hoger uitgevallen dan begroot. Dit komt door een verhoging van het tarief, meer overnachtingen door een toename van het aantal Airbnb's en nagekomen opbrengsten uit 2023.

Kabels en leidingen € 287.000 (voordeel)
Het voordeel op de baten wordt veroorzaakt door meer opbrengsten voor kabels en leidingen. Het betreft hier de vergoedingen ter compensatie voor herstelwerkzaamheden en toekomstige waardevermindering door de graafwerkzaamheden in het openbaar gebied en de legeskosten voor verleende vergunningen.

Arbeidsparticipatie € 276.000 (voordeel)
De instroom van het aantal mensen met een korte afstand tot de arbeidsmarkt is gedaald net als het totaal aantal bijstandsgerechtigden. Door de inzet van de leerwerkmakelaar en matchmaker zijn veel mensen met een kortere afstand op de arbeidsmarkt uitgestroomd.
Voor de overgebleven groep met een langere afstand tot de arbeidsmarkt geldt dat er vaak complexe problematiek speelt en ander soort hulp moet worden ingezet voordat trajecten kunnen worden ingezet om bijvoorbeeld werkfit te worden. Na deze trajecten van hulp worden de re-integratie trajecten voor deze groep weer ingezet, maar in 2024 was dit nog niet mogelijk en heeft dit geleid tot het niet benutten van het totale budget.  

Sportaccommodaties € 267.000 (nadeel)

• Er zijn extra kosten gemaakt voor onderhoud sportvelden en terreinen door onvoorziene werkzaamheden zoals een gebroken lichtmast en wateroverlast bij de Meerhorst en Westvliet (nadeel € 162.000).
• De WOZ-waarde van de sportaccommodaties is harder gestegen dan verwacht. De hieruit voortvloeiende belastingen en heffingen zijn daardoor toegenomen (nadeel € 105.000). Ook de gemeente is verplicht om over de panden OZB te bepalen. Deels hangt dit nadeel dan ook samen met het voordeel bij de OZB niet-woningen.

Herenstraat 42 € 285.000 (nadeel)
De verkoop van Herenstraat 42 is later afgerond dan vooraf verwacht, waardoor de sloop niet meer in 2024 heeft kunnen plaatsvinden en daarmee de sloopkosten ook niet zijn gemaakt (€285.000 nadelig).

Jeugdhulp (€ 380.000 nadeel)
Er was in 2024 sprake van langere trajecten, complexere en duurdere zorg en minimale zorgafbouw. Daarnaast is er bij een specifieke aanbieder sprake van een forse stijging van zorgkosten per cliënt ten opzichte van 2023. Dit gaat om zorg in de segmenten verblijf en hoog specialistisch. Deze ontwikkelingen zorgen voor een tekort van € 1,16 miljoen ten opzichte van de geactualiseerde begroting in de 2e tussentijdse rapportage 2024, waarin het budget met € 1,75 miljoen is verhoogd.
Hier tegenover staat een voordeel van € 780.000 door de vrijval van een reservering voor zorgkosten uit voorgaande jaren. Er is een positieve ontwikkeling zichtbaar van tijdig declareren door de zorgaanbieder, waardoor het niet aannemelijk wordt geacht dat deze zorgkosten alsnog gedeclareerd zullen worden.  

Personeel en organisatiebeheer € 415.000 (nadeel)
Er is een daling zichtbaar in de ontvangen uitkeringen van het UWV. Deze afname is voornamelijk toe te schrijven aan de aanhoudend krappe arbeidsmarkt. Door de grote vraag naar personeel zijn ex-werknemers na beëindiging van hun dienstverband sneller in staat gebleken een nieuwe baan te vinden. Dit heeft ertoe geleid dat de duur van de WW-uitkeringen aanzienlijk is verkort, hetgeen resulteerde in lagere uitkeringsbedragen over het gehele jaar (voordeel € 258.000).
In 2024 hebben acht medewerkers gebruikgemaakt van de Regeling Vervroegd Uittreden (RVU).
Deze regeling stelt medewerkers in staat om eerder met pensioen te gaan, waarbij de werkgever gedurende een afgesproken periode een uitkering verstrekt. Als gevolg van de toegenomen deelname aan deze regeling is er in 2024 een storting gedaan in de voorziening voor de RVU-verplichtingen. De hoogte van deze storting is bepaald op basis van de verwachte toekomstige uitkeringen aan de betreffende medewerkers, rekening houdend met de looptijd van de uitkeringen (nadeel € 347.000).
Daarnaast is er ook een storting gedaan in de voorziening voor spaarverlof. Deze voorziening is gevormd om toekomstige verplichtingen voortvloeiend uit gespaarde verlofrechten van medewerkers financieel af te dekken (nadeel € 326.000).

Bouwleges € 476.000 (nadeel)
In 2024 is minder aan bouwleges opgelegd dan begroot. De gemeente prognosticeert de vergunningaanvragen op basis van toekomstige ruimtelijke initiatieven en projecten, maar de gemeente heeft geen invloed op welk moment een ontwikkelaar een aanvraag gaat indienen. Zo zijn de projecten Schakenbosch, Vlietweg en Vlietvoorde (nog) niet vergund.

Voorziening pensioenen wethouders € 744.000 (nadeel)
Door een lagere rekenrente is een aanvulling van de voorziening wethouders pensioenen noodzakelijk om aan de toekomstige pensioenverplichtingen te kunnen voldoen. Er is een storting in de voorziening ingegane pensioenen wethouders (€ 286.000) en toekomstige pensioenen wethouders (€ 613.000) gedaan om deze op peil te krijgen. Dit lijdt samen tot een nadeel van € 820.000.
De kosten die de gemeente in 2024 heeft gemaakt voor onder andere verzekeringen ten behoeve van de pensioenen van voormalige wethouders zijn lager uitgevallen dan begroot. Dit komt door lagere premies en/of bijgestelde verwachtingen ten aanzien van de begroting (€ 76.000 voordeel).

Weerstandsvermogen

Het weerstandsvermogen is het vermogen van de gemeente om financiële tegenvallers op te kunnen vangen en haar taken te kunnen voortzetten. Het weerstandsvermogen is afhankelijk van de weerstandscapaciteit (het totaal van algemene reserves en de post onvoorzien) en van het risicoprofiel (totaal van risico’s).

Het risicoprofiel is € 1,8 miljoen hoger ten opzichte van de jaarrekening 2023. De totale weerstandscapaciteit is in 2024 met afgerond € 7,4 miljoen afgenomen; er is € 20,5 miljoen aan de reserve onttrokken en € 13,1 miljoen aan de reserve gedoteerd. Voor een toelichting op de belangrijkste mutaties zie hoofdstuk 4.4.3. Toelichting op balansposten.
De weerstandscapaciteit is 6,2 maal zo groot als het risicoprofiel. Dat betekent dat het weerstandsvermogen, gemeten aan de algemene norm van de NAR, uitstekend is.