Wat heeft het gekost?

Financiële toelichting op de afwijkingen

Het saldo van baten en lasten van het programma Sociaal Domein is ten opzichte van de begroting 2024 in totaal € 7.715.000 voordelig. Hieronder wordt ingegaan op de onder- en overschrijdingen. 

Baten € 2.614.000 voordelig 

Inkomensregelingen
Gemeenten ontvangen van het Rijk een gebundelde uitkering (BUIG) voor het bekostigen van de uitkeringen in het kader van de Participatiewet, IOAW, IOAZ en Bbz 2004 (levensonderhoud startende ondernemers) en voor de inzet van loonkostensubsidie. Het voordeel ten opzichte van het geraamde budget bedraagt € 1,4 miljoen. Bij de beschikking van de BUIG die eind 2024 bekend is geworden is het macrobudget naar boven bijgesteld en is het verdeelmodel opnieuw geüpdatet. Beide hebben een positief effect op de hoogte van de uitkering die we over 2024 ontvangen.
Daarnaast is een bedrag van € 384.000 ontvangen in het kader van de Vangnetregeling over het tekort op de BUIG in 2023. Omdat onzeker was of de aanvraag voor deze regeling toegekend zou worden was deze opbrengst nog niet begroot.

Dienstverlening aan Voorschoten en Wassenaar
De opbrengsten van de gemeenten Voorschoten en Wassenaar voor de uitvoering op het gebied van Werk en Inkomen zijn hoger dan begroot (€ 164.000). Op basis van nacalculatie op basis van de uitvoeringskosten en de geactualiseerde verdeelsleutel is de afrekening naar boven bijgesteld.

Verhuur kinderopvang
Er zijn meer inkomsten verantwoord voor de verhuur aan de Kinderopvang dan geraamd (€ 115.000). Dit is een verschuiving met programma 4 Onderwijs. 

Gezond en Actief Leven Akkoord (GALA) Brede SPUK (€ 98.000 voordeel)
De Brede SPUK GALA loopt van 2023 tot en met 2026 en gaat over 10 onderdelen gericht op het bevorderen van deelname aan sport, volksgezondheid en de sociale basis. De middelen zijn per jaar toegekend, maar mogen gedeeltelijk naar volgende jaren doorgeschoven mogen worden.
Een aantal onderdelen van de GALA (met name valpreventie) was verschoven van 2023 naar 2024.
Hierdoor zijn zowel de kosten als de opbrengsten hoger dan het toegekende jaarbedrag over 2024.

Integraal Zorgakkoord (IZA) (€ 164.000 voordeel)
In het najaar van 2024 werd bekend dat er in de regio nog IZA gelden (SPUK) beschikbaar werden gesteld voor 2024. Hier staan tevens hogere lasten tegenover.
In 2024 is met name aandacht besteed aan de mentale gezondheid en overgewicht onder jongeren en gezond oud thuis worden.

Toeslagenaffaire (€ 343.000 voordeel)
De opbrengsten van de SPUK voor de Toeslagenaffaire zijn hoger dan geraamd, omdat een gedeelte van de salariskosten en kosten voor kwijtscheldingen gedeclareerd mocht worden. Hier was geen rekening mee gehouden in de begroting.

ESF subsidie
De ontvangsten voor de ESF subsidie zijn hoger dan geraamd omdat er alsnog een hogere toekenning heeft plaatsgevonden over afgelopen jaren (voordeel € 129.000).

Specifieke Uitkering voor niet beoogde zorgkosten Jeugdhulp
De gemeente heeft in 2024 een Specifieke Uitkering ontvangen voor niet beoogde zorgkosten Jeugdhulp van € 440.000. Ten tijde van de tweede tussentijdse rapportage nog niet bekend dat aanvraag voor deze specifieke uitkering gehonoreerd zou worden.

Wet Inburgering (€ 846.000 nadeel)
Door het achterblijven van de invulling van de taakstelling huisvesting voor statushouders, zijn er minder personen waaraan inburgering wordt aangeboden. Hierdoor is een lagere vergoeding verantwoord in 2024. Er staan ook lagere lasten tegenover.

Overige afwijkingen
Het totaal van de overige kleine afwijkingen is € 223.000 voordelig.

Lasten € 5.102.000 voordelig

Langer Zelfstandig Wonen
Bij de behandeling van het nieuwe beleidsplan Langer Zelfstandig Wonen (voordeel € 1,219 miljoen) is een planning aangeboden voor subsidies voor de collectieve woningaanpassingen door woningbouwverenigingen. Inmiddels is gebleken dat de aanvragen meer gebundeld (niet jaarlijks) binnen zullen komen voor hogere bedragen. De subsidieregeling Toegankelijke woningbouw wordt in 2025 aangeboden, waarbij het subsidieplafond wordt aangepast, zodat toekenning van de aanvragen vereenvoudigd wordt. Tegenover de lagere uitgaven staat een lagere onttrekking uit de reserve Langer Zelfstandig Wonen van hetzelfde bedrag.

Wet Inburgering (€ 882.000 voordeel)
Door het achterblijven van de invulling van de taakstelling huisvesting voor statushouders, zijn er minder personen waaraan inburgering wordt aangeboden. Er zijn hierdoor minder kosten gemaakt. Zie ook de toelichting bij baten.

Sterk voor Noord
De kosten voor het programma Sterk voor Noord zijn in 2024 € 195.000 lager dan begroot doordat de pilots Jongerenwerk veiligheid op straat, Outreachend doorstroomcoach jongeren en Jongeren perspectief fonds deels zijn doorgeschoven naar 2025. Hier tegenover staat ook een lagere onttrekking uit de Reserve Herstelbeleid.

(Nood)opvang vluchtelingen
De gemeente heeft in 2024 kosten gemaakt rondom het organiseren van de opvang van de vluchtelingen uit Oekraïne, zoals huur-, personeels- en energiekosten, kosten voor beveiliging en leefgeld. De daadwerkelijke lasten zijn lager uitgevallen waardoor er een voordeel op de lasten is ontstaan van € 299.000. Het restant is toegevoegd aan de Bestemmingsreserve vluchtelingen. De Bestemmingsreserve Vluchtelingenopvang voorziet in een buffer voor toekomstige ontwikkelingen op vluchtelingenopvang die op de gemeente afkomen als gevolg van de voortdurende situatie in Oekraïne en de ontwikkelingen rondom de noodopvang en het asielbeleid in Nederland (spreidingswet) enerzijds en het verlagen van het normbedrag door het Rijk.

GALA (€ 98.000 nadeel)
Zie de toelichting bij de baten.

IZA-projecten
Er konden meer IZA-projecten uitgevoerd worden (€ 142.000 nadelig) omdat er meer middelen ter beschikking kwamen. Zie ook de toelichting bij de baten.

Inkomensregelingen (€ 2.332.000 voordeel)
De verschillen binnen de diverse inkomensregelingen werden veroorzaakt door:

• Uitkeringen Participatiewet, IOAW, IOAZ en Bbz (€ 968.000 voordeel) In tegenstelling tot landelijke ontwikkelingen was er binnen de gemeente Leidschendam-Voorburg een daling van het aantal uitkeringsgerechtigden. Daarnaast was de invulling van het aantal statushouders lager dan verwacht.

• Curatieve schuldhulpverlening (€ 253.000 voordeel). Niet alle middelen konden worden ingezet in 2024. Het nieuwe beleid Schuldhulpverlening is meer gericht op preventie, voorlichting en nauwe samenwerking met diverse maatschappelijke partners zodat wel alle budgetten vanaf 2025 benut kunnen worden.

• Kwijtscheldingen (€ 269.000 voordeel) In 2024 is er minder kwijtschelding verleend dan begroot. Dit komt doordat meer inwoners, door de huidige wet- en regelgeving, alleen in aanmerking kwamen voor gedeeltelijke kwijtschelding in plaats van volledige kwijtschelding.
• Minimabeleid (€ 756.000 voordeel). In 2024 was nog sprake van het oude Minimabeleid, wat minder toegankelijk was dan het nieuwe beleid dat vanaf 2025 gefaseerd ingevoerd gaat worden. Het niet benutte budget geeft des te meer aan dat het belangrijk is om het voor de doelgroep zo laagdrempelig mogelijk te maken wel gebruik te kunnen maken van de regelingen. Het nieuwe beleid gaat meer uit van vertrouwen (automatisch verstrekken) en vereenvoudigde aanvraag (digitalisering).  

De Binnenbaan (€ 169.000 voordeel) 
De bijdrage aan de Binnenbaan is lager, omdat er minder re-integratietrajecten zijn uitgevoerd door de Binnenbaan. Er is sprake van een gat tussen het aantal gewenste trajecten en het beschikbare aanbod.

Arbeidsparticipatie
De instroom van het aantal mensen met een korte afstand tot de arbeidsmarkt is gedaald net als het totaal aantal bijstandsgerechtigden. Door de inzet van de leerwerkmakelaar en matchmaker zijn veel mensen met een kortere afstand op de arbeidsmarkt uitgestroomd (voordeel € 276.000).
Voor de overgebleven groep met een langere afstand tot de arbeidsmarkt geldt dat er vaak complexe problematiek speelt en ander soort hulp moet worden ingezet voordat trajecten kunnen worden ingezet om bijvoorbeeld werkfit te worden. Na deze trajecten van hulp worden de re-integratie trajecten voor deze groep weer ingezet, maar in 2024 was dit nog niet mogelijk en heeft dit geleid tot het niet benutten van het totale budget.  

Statushouders (€ 132.000 voordeel)
Door het achterblijven van de invulling van het aantal te huisvesten statushouders, zijn de middelen voor de integratie van die doelgroep niet volledig uitgegeven.

Toerekening personele kosten
De toerekening van personele kosten aan het sociaal domein is € 221.000 hoger dan begroot. Er zijn namelijk meer personele lasten gemaakt op de onderdelen van het sociaal domein. Het gaat om een toename van minder dan 2% ten opzichte van de totale toerekening.

Jeugdhulp (€ 380.000 nadeel)
Er was in 2024 sprake van langere trajecten, complexere en duurdere zorg en minimale zorgafbouw. Daarnaast is er bij een specifieke aanbieder sprake van een forse stijging van zorgkosten per cliënt ten opzichte van 2023. Dit gaat om zorg in de segmenten verblijf en hoog specialistisch. Deze ontwikkelingen zorgen voor een tekort van € 1,16 miljoen ten opzichte van de geactualiseerde begroting in de 2e tussentijdse rapportage 2024, waarin het budget met € 1,75 miljoen is verhoogd.
Hier tegenover staat een voordeel van € 780.000 door de vrijval van een reservering voor zorgkosten uit voorgaande jaren. Er is een positieve ontwikkeling zichtbaar van tijdig declareren door de zorgaanbieder, waardoor het niet aannemelijk wordt geacht dat deze zorgkosten alsnog gedeclareerd zullen worden.  
Het tekort wordt gecompenseerd door niet begrootte extra middelen uit de Specifieke Uitkering niet beoogde zorgkosten Jeugdhulp van € 440.000, zie de toelichting bij de baten.

Voorgestelde overhevelingen:

• Alleenverdieners problematiek

Voor de alleenverdieners problematiek is in de algemene uitkering een bedrag ontvangen van 
€ 72.000 (voordeel). Aangezien de uitvoering hiervan in 2025 gaat plaatsvinden, wordt voorgesteld deze middelen op te nemen in de begroting 2025. 

• Re-integratie en participatie

De in het Re-integratie en Participatie beleid aangevraagde re-integratiemiddelen 2024 welke nog niet gebruikt zijn (€ 32.000) te zetten in 2025.

• Pilot WAMS

Het uitvoeren van de pilot coördinatie Sociaal Domein in het kader van de Wet aanpak meervoudige problematiek sociaal domein (Wams) is geïntegreerd in het actieplan Jeugdzorg. De uitvoering wordt opgepakt door dit budget van € 100.000 in 2025 in te zetten.

Overige afwijkingen
Het totaal van de overige kleine afwijkingen is € 235.000 voordelig.